Facenda dá un mes á Diputación para devolver os 10,1 millóns da presunta fraude de axudas da UE

O mesmo día que José Luís Baltar iniciaba a súa semana no banquiño, o pasado 30 de xuño, o director xeral de Fondos Comunitarios do Ministerio de Facenda daba un portazo á Diputación de Ourense que o acusado aínda presidía en 2003 e 2004, as datas de implantación en pequenas localidades do rural dun centenar de depuradoras compactas cuxos trámites discutiu a Unión Europea por "irregularidades graves" e unha posible corrupción na contratación pública. Bruxelas viu un suposto amaño da adjudicación para favorecer a unha determinada empresa, a simulación de procesos negociados para adxudicarlle os proxectos de instalación e unha presunta fraude ao orzamento comunitario. Madrid non objeta táchalas e reclama, xa, o diñeiro chegado de Europa nunha resolución do último día de xuño que a Diputación rexistrou onte. O Goberno central rexeita as alegaciones do presidente provincial, José Manuel Baltar, obrigándoo a asumir unha gravosa herdanza do seu pai: a devolución dos 10,12 millóns de euros de fondos comunitarios FEDER que, presuntamente, usáronse de forma ilegal. Na vía penal, un xuíz de Ourense investiga os presuntos delitos.

O ministerio, responsable da xestión das axudas, dá un prazo dun mes, ata o próximo 20 de agosto, para que a Diputación de Ourense, coma se de calquera cidadán moroso tratásese, reintegre a axuda da UE en periodo voluntario. Desde entón, aplicará intereses. Baltar aférrase á vía xudicial como solución última pero improbable antes duns 2 anos. Ten 2 meses de prazo para recorrer en contencioso administrativo ante o Tribunal Superior de Xustiza de Madrid. A manobra, en fase de elaboración polos servizos xurídicos, non paralizará a esixencia da devolución millonaria. Por iso a institución pedirá a suspensión cautelar pero, sobre todo, que Facenda mitigue o problema accedendo ao importe fraccionado, a compensación de débeda pendente e ata un adiamento.,

O Estado debe 6,3 millóns

Tras acometer privatizaciones, despedimentos e un ERE en revisión no Tribunal Supremo, a débeda baixara do máximo legal a 45 millóns, o orzamento creceu un 11% para este ano (73,7 millóns) e a tesorería respiraba cun remanente de 16 millóns. Baltar, que compareceu onte "na liña de transparencia total" para anunciar o revés de Facenda, descartou máis medidas drásticas en 2014. Segundo relatou, o propio Estado debe a Ourense 6,3 millóns de euros en cantidades exixibles que poderían compensarse. O reintegro das cantidades restantes, expuxo Baltar, poderían negociarse con Facenda mediante importes fraccionados. Mérmaa económica podería afectar a "algunha partida extraordinaria" do orzamento de 2015. Si a xustiza dá a razón, recuperaríase con intereses.

A investigación iniciouse en outubro de 2011 a partir da denuncia dun empresario rival. Houbo dúas visitas a Ourense para comprobar documentación e entrevistarse con funcionarios, e as averiguaciones concluíron nun informe da axencia de agosto de 2013. Os emisarios de Europa apuntaron a un pliego feito a medida da empresa, un peso "desproporcionadamente baixo" do prezo fronte ás esixencias técnicas "excesivamente detalladas" e ata acusaron ao organismos de entregar á adjudicataria "información confidencial". En setembro de 2013, a Dirección Xeral de Fondos Comunitarios iniciou o expediente de reintegro que agora conclúe tombando as alegaciones da Diputación de Ourense e obrigando a repoñer as axudas da UE.

Entre outros apuntes, o Ministerio de Facenda -gestionado como a Diputación polo PP- comparte que tanto no proxecto Daredo como no Deputrans, os dous plans de cofinanciación que dotaron as depuradoras, "os pliegos esixían requisitos non indispensables para o obxecto do contrato e, xa que logo, innecesarios, que se correspondían cun determinado modelo de máquina que foi presentado pola empresa adjudicataria". Restrinxiuse a competencia.

Varios alcaldes queixáronse do alto custo de funcionamento das plantas, algo que a empresa negou. O goberno ourensano nega irregularidades no proceso de contratación de fornezo das 104 plantas e no das asistencias técnicas, como sostiveron inspectores enviados por Bruxelas adscritos á Axencia Europea contra a Fraude, a OLAF. Baltar cualificou no seu momento de "desmesuradas" as conclusións do organismo e entendía prescrita a acción de reclamación do diñeiro. Tamén quería que a devolución suspendésese ata que a xustiza pechase o caso na súa derivada penal. Facenda tampouco o acepta.

Baixo o foco dun xuíz

O xulgado de Instrución Número Dous reabriu a instancias do informe do OLAF a investigación que arquivara en 2009 sen ver ilícitos. O maxistrado Antonio Piña investiga desde fai meses un presunto delito de estafa en todos os supostos. O xefe de Augas e Medio Ambiente, Javier Bobe, o funcionario que redactou o pliego, é o único imputado. O PSOE, acusación na causa, quere que se impute tanto ao expresidente José Luís Baltar como ao entón vicepresidente, actual delegado da Xunta, Rogelio Martínez.